W rzadko otwieranej szufladzie biurka natknąłem się na plik starych i lekko już pożółkłych fotografii. Każda odbitka starannie na odwrocie opisana zielonym atramentem. Pochodzą z 1957 roku, w którym na Szpicbergenie, w ramach rozpoczynającego się Międzynarodowego Roku Geofizycznego, w Zatoce Białego Niedźwiedzia powstawała Polska Baza Polarna. Czarno-białe, z lekka wpadające w sepię odbitki przedstawiają w kilku ujęciach ówczesny Hornsund. Drewniany barak stacji polarnej, namioty letniej części wyprawy, rozładunek zaopatrzenia z okrętu hydrograficznego Bałtyk. Także dwie scenki z ówczesnego Tromso, które, jak widać, zawsze leżało na polskim szlaku żeglugowym do Hornsundu.
Minęło sześćdziesiąt lat i mogę spróbować porównać widoki ówczesne ze współczesnymi. W miarę współczesnymi bo Szpicbergen zacząłem fotografować w roku 2006 a ostatnie moje stamtąd fotografie pochodzą z rejsu ELTANINem w roku 2013.
Nigdy też nie szukałem miejsc, w których zostały zrobione zatem porównanie współczesne jest tylko z grubsza, to co udało mi się wybrać z setek mniej czy bardziej radośnie pstrykniętych ujęć.
Nie wiem kto fotografował i potem równym charakterem opisał je zielonym atramentem. Mogę się domyślać, że był to Andrzej Zawada, który od zdobycia kilku szpicbergeńskich szczytów pod koniec lat pięćdziesiątych zaczynał swoja karierę
zimowego wspinacza. Był kolegą moich rodziców ze studiów we Wrocławiu i to, z grubsza, tłumaczyłoby wieloletnią obecność tych zdjęć w naszym domu. Mam natomiast prawie stuprocentową pewność co do aparatu fotograficznego, którym zostały
pstryknięte. To widoczna na tytułowej ilustracji PRAKTICA FX2. W roku 1957 najnowszy model małoobrazkowej lustrzanki, z doskonałym obiektywem Biotar 2/58 firmy Carl Zeiss Jena.
Można by się było spodziewać lepszej jakości fotografii ale, tak i cóż, warunki arktycznego lata, sześćdziesiąt lat temu, nie były łatwe.
Podpis na odwrocie fotografii: Spitzbergen 1957r. – Strona południowa fiordu Hornsund. Zdjęcie z łódki. Góra Wurmbrandegga (wys. 792 m) nad Zatoką Goshamna.
Wydaje się, że w opisie jest błąd i fotografia przedstawia Górę Czybyszewa flankujacą Zatokę Gęsi od wschodu podczas gdy Góra Wurmbrandegga zamyka ją od zachodu.
Poniżej fotografia Góry Czybyszewa zdjęta z pokładu r/v Oceania latem 2009 roku.
Zespół skałek, nad samym brzegiem morza, w lewej dolnej części fotografii to tzw. Kamienne Miasto. Grupa ostańców tworząca swojego rodzaju oazę mchów i porostów, zwierzyny, ze znieruchomiałymi lustrami lodowcowych oczek, w których przeglądają się okoliczne szczyty. Tutaj na zdjęciu z lata 2006 roku.
Na wszelki wypadek współczesne zdjęcie Góry Wurmbrendegga, od strony Gashamny, z ruin Obserwatorium Południkowego rosyjsko-szwedzkiej wyprawy z przełomu wieku XiX i XX. Fotografia z roku 2013. Kiedy się dobrze przypatrzeć widać ELTANINa zakotwiczonego w Gashamnie.
Następna fotografia z roku 1957. Opis na odwrocie – Tromso 1957 – stacja wielorybnicza. Na fotografii grupa marynarzy z OH Bałtyk przyglądająca się martwemu wielorybowi za ogon, po slipie, przy pomocy grubego łańcucha wyciąganego na ląd.
Takich obrazków we współczesnym Tromso już się nie uświadczy, chociaż na wieloryby okazjonalnie poluje się i dzisiaj, jednak podobnych temu krwawych obrazków nie udostępnia się już szerokiej publiczności. Relikty wielorybich wyciągów przekształca
się w muzea wielorybniczego rzemiosła.
Współczesny statek wielorybniczy.
CDN